Το τριγωνικό τμήμα που καταλαμβάνει το χώρο από τη γωνία της στέγης μέχρι το επιστύλιο στους αρχαίους ελληνικούς ναούς. Συνήθως έφερε γλυπτό διάκοσμο, ο οποίος ονομαζόταν και «εναέτιος» (συχνά  απαντά ο όρος «εναέτια γλυπτά» σε αρχαιολογικά κείμενα).

Πολιτικός και στρατηγός (271-213 π.Χ.) από την Σικυώνα, πόλη της δυτικής Κορινθίας, ο οποίος καθαίρεσε τον τύραννο Νικοκλή (251 π.Χ.). Υποστηρικτής της πανελλήνιας ενότητας, έκανε τη Σικυώνα μέλος της Αχαϊκής Συμπολιτείας και στη συνέχεια ηγήθηκε του ομοσπονδιακού αυτού κράτους σε πολλούς πολέμους εναντίον της Αιτωλικής Συμπολιτείας, της Σπάρτης και του Μακεδονικού βασιλείου. Δολοφονήθηκε με δηλητήριο το 213 π.Χ. και, σύμφωνα με τον Πολύβιο και τον Πλούταρχο, ηθικός αυτουργός ήταν ο Φίλιππος Ε΄ της Μακεδονίας.

Με τον όρο αυτό δηλώνονται τα γλυπτά, ολόγλυφα ή ανάγλυφα, που αποτελούν τον διάκοσμο σε δημόσια, κατά κύριο λόγο, οικοδομήματα, κυρίως ναούς. Στα κυρίως αρχιτεκτονικά γλυπτά εντάσσονται οι συνθέσεις του αετώματος, τα ανάγλυφα των μετοπών και της ζωφόρου, στα κτίρια δωρικού και ιωνικού ρυθμού αντιστοίχως, και τα ακρωτήρια. Επιπλέον, γλυπτές παραστάσεις μπορεί να φέρουν τα κιονόκρανα και τα προστατευτικά θωράκια. Εκτός από ανάγλυφα με παραστάσεις, συχνή είναι η παρουσία πολλών διακοσμητικών μοτίβων, των οποίων η θέση καθορίζεται συνήθως από τον αρχιτεκτονικό ρυθμό.

Η βασιλική δυναστεία της Περγάμου, που αναδύθηκε μέσα από τους πολέμους των Επιγόνων. Ο ιδρυτής της δυναστείας, Φιλέταιρος, ήταν ταμίας του Λυσίμαχου, στρατηγού και διαδόχου του Μ. Αλεξάνδρου. Μετά το θάνατο του Λυσίμαχου στη μάχη του Κουροπεδίου το 281 π.Χ., ο Φιλέταιρος προσεταιρίστηκε τον Σέλευκο Α΄, διατήρησε τον έλεγχό του επί του βασιλικού θησαυροφυλακίου και, μετά το θάνατο του Σελεύκου, εδραίωσε την εξουσία του στο βασίλειο της Περγάμου. Ο ανεψιός και δεύτερος στη σειρά διάδοχός του, Άτταλος Α΄, πέτυχε αποφασιστική νίκη κατά των Γαλατών που είχαν εγκατασταθεί στη Μικρά Ασία, δίνοντας το όνομά του στη δυναστεία.

Σουλτάνος (1354-1403) της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, επονομαζόμενος Κεραυνός (Yildirim), γιος του Μουράτ Α΄. Κατέλαβε πολλά εδάφη ειδικά στα Βαλκάνια αλλά ηττήθηκε και αιχμαλωτίστηκε από τον Ταμερλάνο στη μάχη της Άγκυρας το 1402. Αυτοκτόνησε στην αιχμαλωσία, μη αντέχοντας τον εξευτελισμό που είχε υποστεί.

Ένας από τους στρατηγούς του εκστρατευτικού σώματος των Γαλατών που κατήλθαν από την Πανοννία και επιτέθηκαν σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας το 279 π.Χ.. Ο Βρέννος οδήγησε το στρατό του προς την Κεντρική Ελλάδα με απώτερο στόχο τη λεηλασία του ιερού των Δελφών. Παρά τις αρχικές τους επιτυχίες, αντιμετωπίστηκαν σθεναρά στις Θερμοπύλες, ενώ η επίθεσή τους στους Δελφούς, σύμφωνα με τις αρχαίες πηγές, απέτυχε λόγω πανικού που ξέσπασε τη νύχτα στο στρατόπεδό τους. Όσοι γλίτωσαν, αποδεκατίστηκαν αργότερα, προσπαθώντας να διαφύγουν από τις Θερμοπύλες. Αναφέρεται ότι ο Βρέννος αυτοκτόνησε πίνοντας άκρατον οίνο ή πέφτοντας πάνω στο σπαθί του.

Ο Γιάννης Γκούρας (1771-1826), οπλαρχηγός της Στερεάς Ελλάδας που καταγόταν από τη Γκούρα Φθιώτιδας, υπήρξε πρωτοπαλίκαρο του οπλαρχηγού Πανουργιά και του Οδυσσέα Ανδρούτσου. Σκοτώθηκε κατά την πολιορκία της Ακρόπολης από τον Οθωμανό στρατηγό Κιουταχή.

Η τεχνοτροπία της γλυπτικής που αναπτύχθηκε κατά τον 7ο αιώνα π.Χ. ονομάζεται δαιδαλική και αποτελεί τη μετάβαση από τη γεωμετρική στην αρχαϊκή τέχνη. Ο όρος οφείλει το όνομά του στον Δαίδαλο, τον πρώτο τεχνίτη που κατασκεύασε μορφές έτοιμες να κινηθούν. Χαρακτηριστικό των δαιδαλικών μορφών είναι η μετωπικότητα και η οργάνωσή τους βάσει του κατακόρυφου και των οριζόντων αξόνων που διέπουν τις φυσικές μορφές. Τα χέρια είναι συνήθως κολλημένα στο σώμα, ενώ η κόμμωση παρουσιάζει μια διάταξη σε ζώνες, που θυμίζει περούκα, τη λεγόμενη οροφωτή φενάκη.
Δεσποτάτο του Μορέως (ή Μυστρά): Ημιαυτόνομο βυζαντινό κρατίδιο με έδρα τον Μυστρά, που περιέλαβε σταδιακά όλη την Πελοπόννησο. Ιδρύθηκε από τον Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγο το 1262 και καταλύθηκε οριστικά από τον σουλτάνο Μωάμεθ Β΄ το 1460. Ηγετική του οικογένεια ήταν οι Παλαιολόγοι.

Ο Δευκαλίων, γιος του Προμηθέα, και η σύζυγός του, Πύρρα, κόρη του Επιμηθέα, ήταν οι μόνοι άνθρωποι που, κατά την ελληνική μυθολογία, επέζησαν του κατακλυσμού. Προκειμένου να αναπαραχθεί το ανθρώπινο γένος, ο Δευκαλίων και η Πύρρα άρχισαν να πετούν πέτρες πίσω τους, όταν αποτραβήχτηκαν τα κατακλυσμιαία νερά. Από τις πέτρες που πετούσε ο Δευκαλίων γεννιόνταν άντρες και από αυτές που πετούσε η Πύρρα γεννιόνταν γυναίκες.
Δουκάτο των Αθηνών: Φραγκικό κρατίδιο με έδρα την Αθήνα και αρκετά εκτεταμένη επικράτεια που περιλάμβανε την Αττική, τη Βοιωτία και τη Φωκίδα. Ιδρύθηκε από τον Βονιφάτιο τον Μομφερατικό το 1204 και παραχωρήθηκε στην οικογένεια των Ντε λα Ρος (de la Roche). Στη διάρκεια της πολυκύμαντης ιστορίας του περιήλθε στα χέρια πολλών ηγεμόνων, μέχρι την κατάλυσή του το 1456 από τον Μωάμεθ Β΄.

Ο κατά κόσμον Γιάννης Ξύκης (1757-1831) υπήρξε οπλαρχηγός της Ελληνικής Επανάστασης που έλαβε το προσωνύμιό του από τον τόπο καταγωγής του, τα Δυο Βουνά Φθιώτιδας. Εμπνεύστηκε το αμυντικό σχέδιο στη μάχη των Βασιλικών το 1821, η οποία στάθηκε καθοριστική για την τελική κατάληψη της Τριπολιτσάς από τους επαναστατημένους Έλληνες.
Επίσκοπος Σαλώνων Ησαΐας: Κληρικός, μέλος της Φιλικής Εταιρείας και αγωνιστής καταγόμενος από τη Δεσφίνα Φωκίδας (1780-1821). Ήταν ο πρώτος κληρικός που έπεσε μαχόμενος κατά την επανάσταση του 1821. Σκοτώθηκε στην Αλαμάνα.
Εταιρεία των Ναβαρραίων: Μισθοφορικό στράτευμα με στρατιώτες καταγόμενους από τη Ναβάρρα της Ισπανίας, το οποίο έδρασε σε διάφορα σημεία της Ευρώπης κατά τον 14ο αιώνα. Στην Ελλάδα συγκρούστηκε με την Καταλανική Εταιρεία, καταλαμβάνοντας περιοχές της Φωκίδας, ωστόσο ηττήθηκαν τελικά και αναγκάστηκαν να αποχωρήσουν.

Κληρικός, μέλος της Φιλικής Εταιρείας και αγωνιστής καταγόμενος από τη Δεσφίνα Φωκίδας (1780-1821). Ήταν ο πρώτος κληρικός που έπεσε μαχόμενος κατά την επανάσταση του 1821. Σκοτώθηκε στην Αλαμάνα.

Μισθοφορικό στράτευμα με στρατιώτες καταγόμενους από τη Ναβάρρα της Ισπανίας, το οποίο έδρασε σε διάφορα σημεία της Ευρώπης κατά τον 14ο αιώνα. Στην Ελλάδα συγκρούστηκε με την Καταλανική Εταιρεία, καταλαμβάνοντας περιοχές της Φωκίδας, ωστόσο ηττήθηκαν τελικά και αναγκάστηκαν να αποχωρήσουν.